Pomnik Więźniów Zamku Lubelskiego

W l. 1939-40 na terenie majątku Lemszczyzna, obok cegielni na tzw. gliniankach Niemcy dokonywali masowych egzekucji. Pierwsza odbyła się 25 grudnia 1939 r., w ciągu dnia rozstrzelano 10 osób, pozostałe wieczorem. Następne egzekucje odbyły się w odwecie za zabicie 6 stycznia 1940 r. w okolicy ul. Dziesiątej dwóch Niemców. Wówczas aresztowano i uwięziono na Zamku większość mężczyzn zamieszkujących okolice ul. Bychawskiej (obecnie Kunickiego) i ul. Dziesiątej. 6 stycznia 1940 r. dokonano egzekucji na więźniach dowiezionych 1 samochodem. W dniu następnym, 7 stycznia rozstrzelano więźniów przywiezionych 8 samochodami. Dziewiąty zawierał zwłoki oraz szczątki ludzkie, prawdopodobne partyzantów i osób poległych w walce na ul. Dziesiątej. Wśród skazańców były tylko dwie kobiety. Rozstrzelanych zakopano w przygotowanych wcześniej dołach. Po 1940 r. do 1944 r. na tzw. gliniankach dokonywano pojedynczych egzekucji, przeważnie Żydów, których zwłoki zabierała gmina żydowska i grzebała na kirkucie. W 1946 r. od 19 do 23 grudnia trwały prace przy ekshumacji. Wydobyto 78 zwłok, pochowano je po uroczystym pogrzebie, 23 grudnia 1946 r. we wspólnym grobie na starym cmentarzu przy ul. Unickiej. W 1976 r. dokonano ponownej ekshumacji zwłok do katakumb wykonanych na terenie kwatery wojskowej w nowej części cmentarza przy ul. Unickiej.Miejsce masowych egzekucji początkowo uczczono tablicą. Obecny pomnik postawiono w 1978 r.